Boeddhistische stupa in Karakorum, de oude hoofdstad van Mongolië. Het land is 45 keer zo groot als Nederland. en is één van de meest hooggelegen landen van de wereld. De gemiddelde hoogte is 1580 meter.
Mongolië heeft een bijzonder verleden. Het Mongoolse Wereldrijk staat bekend als een van de machtigste die de wereld ooit gekend heeft. De Mongool Temujin, in 1189 omgedoopt tot de beter bekende Genghis Khan, won in de twaalfde en dertiende eeuw de ene na de andere slag met zijn fameuze paardenleger.
Geen volk was bestand tegen de krachtige en revolutionaire vechtmethoden die Genghis Khan (lett: Universeel heerser) gebruikte om zijn rijk steeds verder uit te breiden. Dat lukte op fenomenale wijze; bij zijn dood in 1227 liep het Mongoolse wereldrijk van Peking tot aan de Kaspische Zee in Centraal-Azië. Kleinzoon Kubilai Khan breidde het wereldrijk verder uit. Aan het eind van de dertiende eeuw strekte het immense imperium zich uit van Korea aan de oostkant tot aan Hongarije. Later kwam het land onder Chinees gezag.
Genghis Khan
Opmerkelijk was dan ook toen enige tijd geleden het bericht kwam dat de overblijfselen van Genghis Khan gevonden waren in de Chinese provincie Xinjiang. Over de laatste rustplaats van Genghis Khan is eeuwenlang gespeculeerd. Mongoolse onderzoekers geloven dat hij in de Mongoolse Khentibergen ligt begraven, vlak bij de hoofdstad Ulan Bator.
Het valt te betwijfelen de Mongolen blij zullen zijn met de vondst van de Chinezen. De Mongoolse regering heeft sinds de onafhankelijkheid in 1990 Japanse en Amerikaanse expedities toegestaan het graf te zoeken op voorwaarde het met rust te laten als het zou worden gevonden. Overigens overleed Genghis Khan na een val van zijn paard, opvallend voor iemand in wiens leven de paarden zo’n grote rol speelden. Vandaag de dag is Mongolië nog steeds een land van paarden.
Ger tent
Eén van de beste manieren om een snelle indruk van het uitgestrekte land (drie keer zo groot als Frankrijk) te krijgen, is met de trein het land van noord naar zuid te doorkruisen. De Transsiberië Express biedt een aftakking die net na het Baikalmeer afbuigt naar Mongolië en doorrijdt tot de Chinese hoofdstad Peking.
Wie echter een beter inzicht in de Mongoolse samenleving wil krijgen, kan het best enkele dagen een auto huren en er zelf op uit trekken. Het openbaar vervoer is ook een optie, maar de busdiensten rijden meer niet dan wel op tijd en een zitplaats zit er doorgaans niet in.
Onderweg kom je de ene na de andere nomadenfamilie tegen, zonder uitzondering slapend in hun karakteristieke tent: de ger of yoert. Net voor het meest desolate gedeelte van de Gobi-woestijn ligt Ulan Bator, een grauwe stad waar je afgezien van de verplichte nationale musea en kloosters snel bent uitgekeken.
Gandan-Klooster
Op het centrale plein in deze stad (700.000 inw.) riep in juli 1921 de Held van de Revolutie, Damdiny Sükhbaatar, de onafhankelijkheid uit en kwam er een einde aan de Chinese overheersing. Nadien werd Mongolië sterk afhankelijk van de communistische Sovjet-Unie. Daaraan kwam tien jaar geleden een einde met de omvorming tot een democratische rechtsstaat, maar de ontwikkeling gaat met horten en stoten.
Met name de Mongoolse politiek zou best een handleiding ‘hoe om te gaan met democratie’ kunnen gebruiken. Het ene schandaal volgt het andere op en vorig jaar nog werd een vooraanstaand politicus vermoord.
Ulaanbaatar
Het land moet het vooral hebben van de prachtige natuur en de kunstschatten die de heersers van weleer hebben achtergelaten. Het boeddhistische land beschikt tevens over een aantal bijzonder fraaie kloosters, waarvan het Gandan-klooster in Ulan Bator een van de mooiste is. Voor een westerling is Mongolië een goedkoop land, voor nog geen drie euro kun je uitgebreid gaan uit eten.
Een taalbarrière is er nauwelijks. Het Mongools lijkt voor een buitenstaander veel op het Russisch omdat ze beiden het Cyrillische alfabet hanteren. Qua grammatica verschillen de talen echter drastisch. Toch kom je een heel eind als je het Cyrillische alfabet een beetje kent. En anders probeer je met de vriendelijke bevolking te communiceren met de gebruikelijke handen en voeten.